I. Giới thiệu
Hình 1: gãy xương bả vai
Gãy xương bả vai là gãy xương không thường gặp của vùng vai, được gây ra bởi những chấn thương năng lượng cao và thường đi kèm với tổn thương phổi, chấn thương đầu và gãy các xương lân cận kèm theo…Mặc dù phần lớn các trường hợp gãy xương bả vai có thể điều trị bảo tồn bằng cách đeo nẹp, nhưng những trường hợp gãy phạm khớp, gãy di lệch cổ, thân, mỏm quạ, mỏm cùng vai nhiều cần phải phẫu thuật nếu không sẽ bị mất vững đai vai cánh tay, thoái hóa khớp vai sau này.
Tỉ lệ gặp phải của gãy xương bả vai <1% của tất cả các gãy xương, và từ 3-5% của gãy xương vùng vai. Tuổi gặp phải thường từ 25-50, gặp nhiều hơn ở nam giới. Vị trí gãy của xương bả vai thường gặp: gãy thân xương bả vai 45 – 50%, gãy ổ chảo khoảng 35%, gãy mỏm cùng vai khoảng 8%, gãy mỏm quạ khoảng 7%.
II. Chẩn đoán
a. Lâm sàng:
Bệnh nhân thường được đưa vào viện với tình trạng đau, sưng, bầm tím, mất cơ năng vùng vai do chấn thương năng lượng cao gây ra. Thường kèm theo chấn thương nhiều cơ quan khác.
Khám lâm sàng sẽ ghi nhận: tình trạng biến dạng, lạo xạo xương vùng xương bả vai.
Hình 2: biến dạng do gãy xương bả vai (mũi tên đỏ)
b. Cận lâm sàng:
Gãy xương bả vai được chẩn đoán bằng X-quang vai tư thế thẳng, tư thế nghiêng hoặc tư thế nách, thường chụp thêm x-quang phổi để xem xét tình trạng gãy xương sườn hoặc tổn thương phổi màng phổi kèm theo.
Chụp cắt lớp vi tính (CT-scan): để đánh giá chính xác tổn thương mặt khớp và các cấu trúc khó quan sát trên x-quang như mỏm quạ, mỏm cùng vai.
Hình 3: Gãy xương bả vai (mũi tên đỏ) và gãy xương đòn kèm theo (mũi tên xanh) trên X-quang vai tư thế thẳng.