Đau thần kinh là một dạng đau mạn tính phổ biến, gây ra gánh nặng đáng kể cho người bệnh và hệ thống y tế. Tương tự các tình trạng đau mạn tính khác, điều trị đau thần kinh đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện và đa ngành.
Theo khuyến nghị hiện hành của nhóm quan tâm đặc biệt về đau thần kinh (NeuPSIG) thuộc Hiệp hội nghiên cứu đau quốc tế (IASP), có 8 loại thuốc được đề xuất trong điều trị đau thần kinh. Các lựa chọn điều trị hàng đầu bao gồm: Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA), thuốc ức chế tái hấp thu serotonin-noradrenalin (SNRI), pregabalin và gabapentin. Ưu tiên thứ hai là miếng dán lidocaine, miếng dán capsaicin nồng độ cao và tramadol. Các lựa chọn hàng ba gồm opioid mạnh và botulinum toxin nhóm A (BTX-A). Những khuyến cáo này chủ yếu dựa trên các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng với giả dược.
Trong một tổng quan hệ thống do Sadegh và cộng sự thực hiện, các tác giả đã phân tích và so sánh hiệu quả cũng như khả năng dung nạp của các thuốc được khuyến nghị, dựa trên dữ liệu từ các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng trực tiếp. Kết quả cho thấy, với bằng chứng chất lượng trung bình, TCA có hiệu quả điều trị tương đương gabapentin và pregabalin, mà không có khác biệt lâm sàng đáng kể. Ngoài ra, không có sự khác biệt rõ rệt giữa TCA và SNRI, giữa SNRI với gabapentin/pregabalin, hay giữa opioid và các nhóm thuốc còn lại (bằng chứng chất lượng thấp). Đáng chú ý, hiện chưa có nghiên cứu đối đầu nào so sánh trực tiếp giữa miếng dán lidocaine, capsaicin hoặc BTX-A.
Những phát hiện này phù hợp với khuyến cáo của NeuPSIG năm 2015, trong đó TCA, SNRI, gabapentin và pregabalin được xác định là các thuốc điều trị hàng đầu. Ngược lại, opioid được xếp vào lựa chọn hàng ba do nguy cơ lạm dụng, sử dụng sai mục đích và tử vong - điều này cũng phù hợp với quan điểm của IASP về việc sử dụng opioid.
Về tác động trên chất lượng cuộc sống, giấc ngủ và tâm trạng, không có bằng chứng cho thấy bất kỳ nhóm thuốc nào vượt trội hơn nhóm còn lại. Tuy nhiên, tỷ lệ bỏ điều trị do tác dụng phụ cao hơn ở nhóm dùng SNRI và opioid so với TCA (bằng chứng chất lượng thấp).
Tóm lại, các bằng chứng hiện tại cho thấy TCA và gabapentin/pregabalin có hiệu quả tương đương trong điều trị đau thần kinh. SNRI cũng không cho thấy sự khác biệt rõ ràng về hiệu quả khi so sánh với hai nhóm thuốc này.
Tài liệu tham khảo
Sadegh, A. A., Gehr, N. L., & Finnerup, N. B. (2024). A systematic review and meta-analysis of randomized controlled head-to-head trials of recommended drugs for neuropathic pain. Pain reports, 9(2), e1138.
ThS.DS. Hà Xuân Tuấn - Khoa Dược
Bệnh viện Đa khoa khu vực Thủ Đức
