Thông qua bài viết này, Khoa Nội Thần Kinh Bệnh viện Đa Khoa Khu Vực Thủ Đức- Đơn vị đột quỵ sẽ cung cấp cho chúng ta một cách tổng quan về đột quỵ não và những dấu hiệu cảnh báo sớm.
1. Đột quỵ não là gì?
- Đột quỵ là một căn bệnh ảnh hưởng đến các động mạch dẫn đến và trong não. Nó xảy ra khi một mạch máu vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến não bị tắc nghẽn bởi một cục máu đông, hoặc mảng xơ vữa hoặc vỡ ra.
- Khi điều này xảy ra, một phần của não không thể nhận được máu và oxy cần thiết, do đó các tế bào não sẽ chết (2 triệu tế bào não sẽ chết/phút)
2. Phân loại:
- Thiếu máu não (nhồi máu não): Hầu hết các cơn đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu não. Đột quỵ do thiếu máu xảy ra khi dòng máu qua động mạch cung cấp máu giàu oxy cho não bị tắc nghẽn bởi cục máu đông hay mảng xơ vữa. Điều này dẫn đến tổn thương não và làm chết các tế bào não.
- Xuất huyết não: Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi một động mạch trong não bị rò rỉ máu hoặc bị vỡ. Máu bị rò rỉ gây áp lực quá lớn lên các tế bào não, làm tổn thương chúng. Các tình trạng sức khỏe như huyết áp cao và các dị dạng động mạch não có thể gây ra đột quỵ xuất huyết.
- Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA): Đột quỵ do thiếu máu cục bộ thoáng qua thường được gọi là “đột quỵ nhẹ”. Trong cơn đột quỵ do thiếu máu não cục bộ thoáng qua, dòng máu lên não bị tắc nghẽn chỉ trong một thời gian ngắn (thường hồi phục hoàn toàn trong 1 giờ). Tuy nhiên, loại đột quỵ này như một dấu hiệu cảnh báo về một cơn đột quỵ thực sự xảy ra trong tương lai.
Hình 1: Các loại đột quỵ não (Nguồn: dichungnao.info)
- Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong, tàn tật hàng đầu và ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt hằng ngày của chúng ta. Rào cản lớn nhất của đột quỵ là nhận biết các triệu chứng sớm và hiểu rằng đột quỵ là trường hợp cấp cứu y tế. Một người nhận ra các triệu chứng của đột quỵ và được chăm sóc y tế càng nhanh thì cơ hội được cứu sống và hồi phục càng lớn. Trong đột quỵ não, mỗi phút, mỗi giờ là vô cùng quan trọng.
3. Những dấu hiệu cảnh báo sớm:
Sử dụng các chữ cái trong “F.A.S.T.” để phát hiện các dấu hiệu cảnh báo sớm về đột quỵ và gọi ngay cho cấp cứu.
- Face: Một bên mặt có bị xệ xuống hay có bị tê không? Yêu cầu người đó mỉm cười. Nụ cười của người đó có lệch lạc hay không đồng đều?
- Arms: Một bên tay, chân hoặc nửa người có bị yếu hoặc tê không? Yêu cầu người đó giơ cả hai cánh tay lên. Một cánh tay có bị trôi xuống phía dưới hoặc có cảm giác nặng không?
- Speech: Khó nói hoặc khó hiểu đột ngột. Người đó có nói ngọng không? Yêu cầu người đó nói / lặp lại một cụm từ đơn giản.
- Time: Thời gian. Thời gian là não. Nếu chậm trễ 1 phút sẽ có 2 triệu tế bào não sẽ chết đi và nếu đến cơ sở y tế có khoa Nội thần kinh & đơn vị đột quỵ từ lúc bắt đầu bị đột quỵ sau 4 giờ 30 phút thì mất đi cơ hội có khả năng hồi phục hoàn toàn.
Hình 2: Các dấu hiệu cảnh báo sớm đột quỵ B.E.F.A.S.T( Nguồn: Sở Y Tế TP. Hồ Chí Minh).
Hành động nhanh chóng là chìa khóa để điều trị đột quỵ. Hãy chú ý, cảnh giác và nếu bạn nghĩ rằng bạn hoặc ai đó có thể bị đột quỵ, hãy NHANH TAY.
BS Võ Trần Hồng Quân
Khoa Nội Thần Kinh - Đơn vị đột quỵ Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Thủ Đức
