Các thuốc ức chế yếu tố đông máu Xa trực tiếp như Apixaban và Rivaroxaban hiện tại là một trong những thuốc chống đông máu được kê toa phổ biến để ngăn ngừa đột quỵ do thiếu máu cục bộ ở bệnh nhân rung nhĩ. Bên cạnh đó, Diltiazem thuộc nhóm chẹn kênh callci thường được kê đơn để kiểm soát tần số thất ở bệnh nhân rung nhĩ và là một hoạt chất ức chế mạnh CYP3A4 và ức chế yếu P-gp. Diltiazem có hiệu quả và dung nạp tốt trong kiểm soát tần số ở bệnh nhân rung nhĩ, đặc biệt đối với những người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Do hoạt tính chống đông máu của thuốc ức chế yếu tố Xa trực tiếp có liên quan chặt chẽ đến nồng độ trong huyết tương, việc sử dụng đồng thời Diltiazem với Apixaban hoặc Rivaroxaban có thể làm tăng các biến chứng chảy máu làm gia tăng AUC của apixaban lên 40%.
Vấn đề nghiên cứu được đặt ra nhằm đánh giá mức độ tương tác có ý nghĩa trên lâm sàng khi so sánh nguy cơ xuất huyết nghiêm trọng ở nhóm bệnh nhân đang kiểm soát nhịp thất bằng Diltiazem so với nhóm bệnh nhân được điều trị bằng Metoprolol khi phối hợp điều trị rung nhĩ bằng các thuốc chống đông Apixaban hoặc Rivaroxaban.
Nghiên cứu đoàn hệ được phê duyệt bởi Hội đồng nghiên cứu của Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt cho phép thực hiện theo phương pháp hồi cứu trên đối tượng bệnh nhân từ 65 tuổi trở lên mắc bệnh rung nhĩ đã bắt đầu sử dụng apixaban hoặc rivaroxaban và sau đó bắt đầu điều trị bằng Diltiazem hoặc Metoprolol trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 1 năm 2012 đến ngày 29 tháng 11 năm 2020. Bệnh nhân được theo dõi trong 365 ngày cho đến ngày 30 tháng 11 năm 2020. Dữ liệu được phân tích từ tháng 8 năm 2023 đến tháng 2 năm 2024.
Kết cục lâm sàng chính là tần suất bệnh nhân nhập viện liên quan đến xuất huyết và tử vong liên quan đến xuất huyết gần đây, Kết cục phụ là tần suất xảy ra đột quỵ do thiếu máu cục bộ hoặc tắc mạch hệ thống, các biến cố thiếu máu cục bộ hoặc xuất huyết nặng (đột quỵ do thiếu máu cục bộ, tắc mạch hệ thộng, xuất huyết nội sọ hoặc ngoại sọ gây tử vong hoặc tử vong với bằng chứng xuất huyết gần đây).
Dựa theo kết quả nghiên cứu trên 204,155 bệnh nhân, trong đó 53,275 bệnh nhân được điều trị bằng Diltiazem và 150,880 bệnh nhân được điều trị Metoprolol. Nhóm nghiên cứu đưa ra nhận định những bệnh nhân đang được điều trị bằng thuốc chống đông đường uống và được điều trị đồng thời với Diltiazem có nguy cơ cao hơn xảy ra nhập viện do xuất huyết và tử vong liên quan đến xuất huyết khi so sánh với các bệnh nhân được dùng Metoprolol. Nguy cơ xảy ra xuất huyết và tử vong liên quan đến xuất huyết với liều Diltiazem ban đầu vượt quá 120 mg/ngày cao hơn so với liều điều trị thấp. Đối với những trường hợp liều vượt quá 120 mg/ngày, nguy cơ xảy ra biến cố thiếu máu cục bộ hoặc xuất huyết nặng tăng lên.
Dựa vào kết quả nghiên cứu, tác giả lưu ý rằng nguy cơ xuất huyết có thể gia tăng khi phối hợp Diltiazem và các thuốc ức chế trực tiếp yếu tố đông máu Xa, Nguy cơ này tăng lên khi sử dụng Diltiazem liều cao hơn 120mg/ngày. Đối với bệnh nhân bị rung nhĩ, có nguy cơ xuất huyết cao đang được điều trị bằng Diltiazem cùng với các thuốc ức chế trực tiếp yếu tố đông máu Xa, thì việc theo dõi nồng độ điều trị của các thuốc chống đông máu trong huyết tương nên được thực hiện.
Tài liệu tham khảo: Ray WA, Chung CP, Stein CM, et al. Serious Bleeding in Patients With Atrial Fibrillation Using Diltiazem With Apixaban or Rivaroxaban. JAMA. Published online April 15, 2024. doi:10.1001/jama.2024.3867
DS. Trần Thiện Quyền - Khoa Dược
Bệnh viện Đa Khoa khu vực Thủ Đức
