I. GIỚI THIỆU
Thoái hóa khớp cổ chân là tình trạng mặt sụn khớp cổ chân bị bào mòn dần, khi sụn mòn đi nó trở nên sần sùi thô ráp, làm lộ xương dưới sụn. Điều này dẫn dến tình trạng các xương ở mặt khớp cọ xát vào nhau, hình thành gai xương gây ra tình trạng đau, sưng của khớp.
Thoái hóa khớp cổ chân: mặc dù tỉ lệ mắc phải thấp hơn so với thoái hóa khớp gối và thoái hóa khớp háng nhưng thoái hóa khớp cổ chân cũng làm mất đi khả năng vận động của rất nhiều bệnh nhân. Ước tính có khoảng 29.000 bệnh nhân gặp phải vấn đề thoái hóa khớp cổ chân hàng năm ở riêng nước Anh.
Những nguyên nhân thường gặp gây thoái hóa khớp cổ chân như: tuổi tác, béo phì, yếu tố di truyền, chấn thương, viêm khớp dạng thấp, gout…
Hình 1: thoái hóa khớp cổ chân
II. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
Bệnh nhân thoái hóa khớp cổ chân thường đau quanh khớp, đau tăng lên khi đi, đứng, vận động. Trong trường hợp thoái hóa nặng có thể gặp phải tình trạng viêm, sưng nóng khớp, cứng khớp cổ chân. Bệnh nhân đau cả khi nghỉ ngơi, khi ngủ.
III. CẬN LÂM SÀNG
Những phương tiện được sử dụng để chẩn đoán thoái hóa khớp cổ chân như:
- X-quang: thấy được tình trạng hẹp khe khớp, gai xương, biến dạng khớp…(Hình 2)
Hình 2: Thoái hóa khớp cổ chân trên X-quang
- MRI: có thể thấy được những vị trí khiếm khuyết xương dưới sụn, tổn thương mặt sụn... (Hình 3).
Hình 3: Khiếm khuyết xương dưới sụn trên MRI
IV: ĐIỀU TRỊ
Điều trị bảo tồn: hạn chế chịu lực lên vùng khớp cổ chân bị tổn thương, sử dụng các thiết bị hỗ trợ như nẹp cổ chân, thay đổi sang các môn thể thao ít ảnh hưởng đến khớp cổ chân như đạp xe đạp, bơi lội. Thuốc giảm đau, kháng viêm, tập vận lý trị liệu để giảm tình trạng viêm của thoái hóa khớp cổ chân.
Điều trị phẫu thuật: Tùy mức độ tổn thương mà có các phương pháp phẫu thuật phù hợp như: phẫu thuật noi soi cắt lọc khớp cổ chân, phẫu thuật hàn khớp cổ chân, phẫu thuật thay khớp cổ chân…
Phẫu thuật nội soi khớp cổ chân: phẫu thuật viên sẽ cắt lọc sạch các hoạt mạc viêm, làm sạch các gai xương, lấy bỏ các mảnh sụn khớp hư làm kẹt khe khớp, làm sạch những phần sụn mất chức năng, khoan kích thích phục hồi sụn khớp.
Đối với những trường hợp thoái hóa khớp cổ chân từ nhẹ đến trung bình thì nội soi cắt lọc khớp cổ chân và kích thích phục hồi sụn đã được nghiên cứu cho thấy hiệu quả rất tốt:
- Nghiên cứu của tác giả Van Dijk tại Đại học Amsterdam, Hà Lan cho thấy việc nội soi cắt lọc hoạt mạc viêm, loại bỏ gai xương ở khớp cổ chân mang lại kết quả hài lòng trên những cầu thủ bóng đá có thoái hóa khớp cổ chân mức độ trung bình.
- Một nghiên cứu khác của tác giả Tol JL tại Hà Lan cũng cho thấy tới 75% bệnh nhân bị thoái hóa khớp cổ chân nhẹ và 53% bệnh nhân bị thoái hóa khớp cổ chân mức độ trung bình cảm thấy hài lòng với hiệu quả mang lại sau phẫu thuật nội soi cắt lọc khớp cổ chân.
Hình 4: phẫu thuật nội soi khớp cổ chân
Tại Bệnh viện Đa Khoa Khu Vực Thủ Đức, khoa Chấn Thương Chỉnh Hình đã thực hiện phẫu thuật nội soi khớp cổ chân cho rất nhiều trường hợp bị thoái hóa khớp cổ chân. Hầu hết những bệnh nhân này sau phẫu thuật đều có kết quả từ mức độ khá đến tốt và rất tốt.
Hình 5: Khớp cổ chân trước cắt lọc (A) và sau cắt lọc (B)
BS CKII Đỗ Quang Sang - Trưởng Khoa Chấn Thương Chỉnh Hình
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Thủ Đức
