1. Ung thư là gì ?
Cơ thể con người được cấu tạo từ tế bào, đó là đơn vị cơ bản của sự sống và cơ thể con người được hàng tỷ tế bào tạo nên.. Bình thường, tế bào được sinh ra, phát triển và chết đi theo nhu cầu của cơ thể. Quá trình này được gọi là Apoptosis (sự chết tế bào theo chu trình), diễn ra một cách tuần tự theo quy luật tự nhiên được xác định giúp cơ thể khỏe mạnh.
Nếu quá trình này xảy ra vấn đề, những tế bào này sẽ phát triển vượt ra khỏi khả năng kiểm soát của cơ thế, không chết đi mà liên tục nhân lên gây xâm lấn, gây tổn thương mô và cơ quan lân cận hoặc tách khỏi khối ban đầu đi vào hệ máu hoặc bệnh huyết, tới các cơ quan khác thì các tế bào này được gọi là ung thư.
Hình ảnh minh họa tế bào ung thư
Có 2 dạng u/bướu hình thành do tổn thương tế bào, đó là:
- Ác tính: có khả năng xâm lấn ra xung quanh các tế bào khỏe mạnh. Trong quá trình nhân bản, các tế bào ung thư sẽ đi xa tới các vùng khác của cơ thể thông qua hệ tuần hoàn và hệ bạch huyết, gọi là di căn.
- Khối u lành tính (không phải ung thư): Không có khả năng xâm lấn mặc dù có kích thước lớn. Khối u lành tính có thể loại bỏ hoàn toàn bằng phương pháp phẫu thuật, không tái phát.
2. Tế bào ung thư khác gì so với tế bào bình thường
Mỗi tế bào trong cơ thể không giống nhau và mỗi loại tế bào đảm nhiệm một nhiệm vụ khác nhau. Ví dụ loại tế bào giúp các cơ quan vận động thì gọi là tế bào cơ, loại vận chuyển oxy và các chất dinh dưỡng thì gọi là tế bào máu...vv. Sự phân chia chức năng của mỗi loại tế bào này gọi là quá trình biệt hóa.
Tế bào ung thư không có khả năng biệt hóa hoặc khả năng biệt hóa rất thấp. Điều này lý giải nguyên nhân tại sao tế bào ung thư lại có khả năng phân chia vô hạn, không bị ảnh hưởng bởi hiệu lệnh dừng phân chia của cơ thể.
Tế bào ung thư còn có khả năng tác động vào các tế bào bình thường, tăng sinh mạch máu quanh khối u và lấy một lượng lớn dinh dưỡng của cơ thể để tăng nhanh kích thước và số lượng tế bào trong khối u.
Một khả năng khác của tế bào ung thư là vượt qua sự kiểm soát của hệ thống miễn dịch. Chức năng của hệ miễn dịch là tiêu diệt sự tấn công của vi khuẩn, vi rút, đào thải các tế bào bị hư hại và các tế bào dị tật. Tuy nhiên, chức năng này bị vô hiệu hóa với tế bào ung thư. Không những vậy, tế bào ung thư còn có khả năng sử dụng hệ miễn dịch để tồn tại bằng cách phát tín hiệu giả.
3. Nguyên nhân gây bệnh ung thư là gì?
Quá trình phân chia của tế bào trong cơ thể được gọi là phân bào. Phân bào là sao chép gen (vật chất di truyền) từ tế bào mẹ sang tế bào con. Nếu quá trình này bất thường sẽ xuất hiện các biến đổi gen làm tế bào lệch lạc, gọi là đột biến. Nếu quá trình này không được sửa chữa mà tiếp tục phát triển thì khối u sẽ hình thành.
Sau nhiều năm nghiên cứu, các nhà khoa học trên thế giới đã chỉ ra nguyên nhân gây ung thư là do sự sai hỏng của các ADN trong quá trình phân bào. Khi một hoặc nhiều đột biến được tích lũy thông qua quá trình phân bào sẽ tạo thành các khối u.
Ung thư không phải do một tác nhân gây ra, một tác nhân có thể gây ra nhiều loại ung thư và một loại ung thư cũng có thể sinh ra bởi nhiều tác nhân. Hầu hết các bệnh nhân ung thư đều có nhiều yếu tố nguyên nhân và yếu tố nguy cơ. Có thể phân chia nguyên nhân gây ung thư thành 2 nhóm chính gồm: nguyên nhân bên trong do gen di truyền và nguyên nhân bên ngoài do thói quen ăn uống, sinh hoạt và tác động từ môi trường.
Hình ảnh minh họa: Sự nhân lên tại chỗ của tế bào ung thư
4. Tình hình ung thư ở Việt Nam
Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2020, Việt Nam có 182.563 ca mắc mới và 122.690 người tử vong do ung thư. Trong số kể trên, những ung thư phổ biến là ung thư gan, ung thư phổi, ung thư vú, ung thư dạ dày và ung thư đại trực tràng. Vì vậy, ung thư càng được tầm soát và phát hiện sớm, sẽ góp phần rất lớn vào tiên lượng chữa khỏi bệnh, kéo dài thời gian sống còn và cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh.
Hình ảnh: Tỷ lệ mắc mới của các loại ung thư ở Việt Nam 2020 (GLOBOCAN)
Hình ảnh: Thống kê tóm tắt của Việt Nam 2020 theo giới (GLOBOCAN)
Hiện nay, tại Bệnh viện Đa Khoa Khu Vực Thủ Đức với trang thiết bị hiện đại đã và đang triển khai nhiều gói chương trình tầm soát ung thư khác nhau, phù hợp nhu cầu cho từng khách hàng.
***Liên hệ để được tư vấn:
Phòng Chăm Sóc Khách Hàng - Số điện thoại: (028)37245959
Đơn vị Ung Bướu - Khoa Ngoại Tổng Hợp - Số điện thoại: (028)39682601
BS Trần Hồng Quân - Khoa Ngoại Tổng Hợp
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Thủ Đức
